
संत मीराबाई मंदीर, मेडता, राजस्थान
महाराष्ट्र न्युज लाईव्ह
ज्ञानेश्वर चव्हाण, राजस्थान
संत मीराबाई यांच्याशी संबंधित मेड़ता (सिटी), राजस्थान येथील मीराबाई मंदिर हे एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक आणि ऐतिहासिक स्थळ आहे. मीराबाई या १६ व्या शतकातील कृष्णभक्त संत, कवयित्री आणि राजपूत राजकन्या होत्या. ज्यांचा जन्म १४९८ मध्ये मेड़ता येथील कुडकी (चौकारी) गावात राठोड कुळातील रतनसिंह यांच्या घरी झाला होता. हे मंदिर मीराबाईंच्या जन्मस्थळी आणि त्यांच्या कृष्णभक्तीच्या स्मरणार्थ बांधले गेले आहे.
मीराबाईंनी त्यांच्या जीवनाकाळात सुमारे १२०० ते १३०० भजने रचली, जी राजस्थानी, ब्रज आणि गुजराती भाषेत आहेत. त्यांची प्रसिद्ध भजने, जसे की “पायो जी मैंने राम रतन धन पायो”, आजही गायली जातात. त्यांच्या भजनांमधील साधी भाषा आणि कृष्णप्रेम यांनी सामान्य भक्तांपर्यंत भक्ती पोहोचवली. मीराबाईंनी सामाजिक बंधने तोडून कृष्णभक्तीचा मार्ग निवडला, ज्यामुळे त्या स्त्रियांसाठी प्रेरणास्रोत ठरल्या.
ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व:
हे मंदिर मीराबाईंच्या कृष्णभक्तीचे प्रतीक आहे. मीराबाईंनी आपले संपूर्ण आयुष्य श्रीकृष्णाच्या भक्तीत आणि भजन रचनेत व्यतीत केले. त्यांच्या भजनांमधील प्रेम, समर्पण आणि अध्यात्म यांचा प्रभाव या मंदिरात येणाऱ्या भक्तांना जाणवतो. मंदिराच्या परिसरात मीराबाईंच्या जीवनाला समर्पित मीरा स्मारक (संग्रहालय) आहे, जे त्यांच्या जीवनकथेची माहिती देते. मंदिराच्या भिंतींवर मीराबाईंच्या जीवनातील प्रसंग दर्शवणाऱ्या मूर्ती आणि नक्काशी आहेत, ज्या त्यांच्या यात्रेचा इतिहास सांगतात.